29 - Gretta Duisenberg de feeks

Deze feiten werden geschreven toen Wim Duisenberg nog voorzitter was van de Europese bank.

Wetenswaardigheden: The Presidents Wife - door Peter Siebelt

De moord op een politicus en een Palestijnse vlag aan het balkon van de
president van de Europese Centrale Bank waren nodig om de verwerpelijke
achterkant van ons maatschappelijk bestel in het daglicht te krijgen. Via
de media mag de burger dan héél even ruiken aan een beerput van linkse
verstrengeling tussen politiek, terrorisme en gesubsidieerd activisme.
Daarna komt de doofpot uit de kast.

Mei 2002 was een maand om niet te vergeten. De politieke nieuwkomer Pim
Fortuyn werd van hoog tot laag als racist bestempeld en vervolgens vlak
voor de verkiezingen vermoord door een milieuradicaal; linkse extremisten
als Wijnand Duyvendak (GroenLinks) en Krista van Velzen (SP) werden gekozen
als volksvertegenwoordigers; en Gretta Duisenberg, echtgenote van de
President van de Europese Centrale Bank loopt mee in een gewelddadige
demonstratie, hangt de Palestijnse vlag aan haar balkon om haar joodse
overburen te provoceren en misbruikt samen met ex-terrorist Ibrahim Al-Baz
4 mei voor de Palestijnse zaak.

In deze woelige maand wisten journalisten en belangrijke beleidsmakers
"Wetenswaardigheden" te vinden om de ontelbare vragen die er leven over
deze gebeurtenissen te beantwoorden.

Veel harde feiten zijn gepubliceerd. Toch wil ik u nog eens nader laten
kennismaken met de moordenaars van onze democratie: de innig verstrengelde
politici, topambtenaren, NGO's en terroristen.

Peter Siebelt

"THE PRESIDENTS WIFE" IN HET KORT

Gretta Duisenberg, geboren Nieuwenhuizen, is getrouwd met een van onze
meest prominente figuren, Wim Duisenberg, president van de Europese
Centrale Bank (ECB).

Haar "spontane" vlagactie heeft haar man ernstig in
verlegenheid gebracht. Het is niet de eerste keer dat zij een prominent
persoon benauwde momenten bezorgt, want in september 1982 werden zij en
haar toenmalige vriend Hans van Mierlo, de dat moment minister van
Defensie, door de BVD geschaduwd. Aanleiding waren Gretta's duistere
contacten waarover dit nummer alle details onthult.

Sinds ze Van Mierlo in 1987 voor Duisenberg inruilde, bleef Gretta
jarenlang uit de schijnwerpers.

Totdat Wim Duisenberg in februari
aankondigde dat hij het in juli 2003 voor gezien houdt als president van de
Europese Centrale Bank?
Vanaf dat moment is Gretta in alle openheid een actief pleitbezorgster van
de Palestijnse zaak.
Alhoewel ze het tijdstip van haar betrokkenheid wel eens verloochent als
haar dat schikt. Of heeft ze gewoon last van geheugenverlies?

Zo zei ze in het Algemeen Dagblad van 29 mei dat ze eigenlijk niet actief was voor de
`Palestijnse zaak', maar dat dat nu ging veranderen. ,,Ik overweeg me aan
te sluiten bij het Palestina Comité. We hebben al contact gehad en ze zijn
erg enthousiast."
Gretta liegt, verzwijgt of draait.
Op 13 april 2002, ongeveer anderhalve maand voor het AD interview, liep ze namelijk voorop in de anti-Israël demonstratie in Amsterdam, arm in arm met Palestijnse vrouwen uit Jenin. Ze had er speciaal een Palestijnse vlag voor gekocht bij het Palestina Komitee.

Weinig Nederlanders zullen de beelden van deze demonstratie snel vergeten.
De als altijd goedgeïnformeerde politie verwachtte vijfhonderd deelnemers,
maar het werden er bijna tienduizend, van wie sommige uit het buitenland kwamen. Trotse Arabische vaders hadden kleine jongetjes op de schouders die plastic machinegeweren meedroegen. Schreeuwende vrouwen met lange jurken en hoofddoekjes liepen achter kinderwagens en Arabisch jongeren droegen afbeeldingen van Osama bin Laden. Arabische vlaggen en de kreet "Allah al akbar" (Allah is groot ) bepaalden het straatbeeld. De vlaggen van Israël, de Verenigde Staten en Groot-Brittannië werden verbrand.

Tientallen hakenkruizen stonden op borden, evenals teksten zoals: "Hitler
is er een vergeten: Sharon". De demonstranten riepen: "Sieg heil!",
"Hitler, Hitler!" en "Hamas Hamas, alle joden aan het gas!" Een
molotovcocktail werd naar de discotheek iT gesmeten. En een man met een
keppeltje werd in elkaar geslagen.
Als afsluiting sneuvelden winkelruiten, werd een winkel geplunderd, ging
een tramhalte eraan, werden telefooncellen vernield en liepen vijf ruiters
en twee leden van de mobiele eenheid verwondingen op door stenen, stokken
of flessen.

Gretta had de smaak te pakken en hing thuis de Palestijnse vlag aan haar
balkon.

Een van de organisatoren van de demonstratie, Abdou Menbhi, deed mee aan de
hetze tegen Pim Fortuyn. De toonaangevende Marokaan Menebhi zei in een
interview niet uit te sluiten dat er acties tegen Fortuyn zouden volgen of
tegen partijen die met hem zouden samenwerken. "We kunnen niet alles over
ons heen laten komen," aldus Menebhi drie weken voor de moord op de
politicus.

Menebhi kan het erg vinden met een andere minder frisse figuur: Ibrahim
Al-Baz, een gewezen explosievensmokkelaar van Al Fatah. Al-Baz was niet
alleen spreker op de demonstratie waarin Gretta meeliep, op 4 mei werd hij
zelfs door haar aangekondigd op een anti-Israël discussieavond die was
georganiseerd door de Haarlemse GroenLinkser Van Broekhoven. Gretta
presenteerde deze avond, waarop de aanwezigen om acht uur drie minuten stil
waren: voor de slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog en voor die in de
Palestijnse gebieden. Door een NRC-journalist gevraagd naar haar
samenwerking met een ex-terrorist, reageerde ze stomverbaasd. Zij werd pas
op die avond aan hem voorgesteld, beweerde ze, en ze kende zijn verleden
als explosievensmokkelaar niet.

Om haar te helpen bij het opfrissen van haar selectieve geheugen, stappen
we even iets verder terug in de tijd.
Naar het einde van de jaren zeventig, toen ze nog was getrouwd met de internist Bédier de Prairie.
In deze periode is ze nauw bevriend met de van terrorisme verdachte
Pakistaan Eqbal Ahmad: een verkrampte communist die aan de wieg stond van
de Palestijnse beweging in Nederland. Gretta was een veelgeziene bezoeker
van zijn kantoor in Amsterdam. Daar raakte ze ook bevriend met Edward Saïd,
een prominent lid van de Palestijnse Nationale Raad. "Zeg mij wie uw
vrienden zijn en ik zal zeggen wie gij zijt," merkte verslaggever Jan van
Klinken op over de vrouw die beweert zich nooit zo met de Palestijnen te
hebben beziggehouden. Maar Ahmad, Al-Baz en Saïd zijn bij lange na niet de
enige schimmige figuren die Gretta in heden en verleden in haar omgeving
had.

DE APPELS VAN GRETTA

Menig Adam is gevallen voor de appels van de nu 59-jarige Gretta, die wordt
geboren tijdens de Tweede Wereldoorlog als dochter van de Haarlemse
politie-inspecteur Nieuwenhuizen. Gretta trouwt met een bekwaam internist,
Bédier de Prairie, de vader van haar drie kinderen. Ze werkt in die tijd in
het hoofdstedelijke Wilhelminagasthuis als nachtzuster en later als
coördinator bij het AMC.

In de jaren zeventig en tachtig bezoekt ze regelmatig het Transnational
Institute (TNI) in Amsterdam: een radicaal-links centrum waar in die jaren
voornamelijk werd gediscussieerd over het Midden-Oosten, Zuid-Afrika,
Nicaragua en Chili. Jan Pronk, Relus ter Beek, Eveline Herfkens, Klaas de
Vries, Van der Louw, Harry van den Berg zijn of zullen zich inlaten met het
TNI. Pronk wordt een van hun belangrijkste financiers. Via zijn departement
ontvangen zij honderdduizenden guldens.

In die tijd is TNI een dochterorganisatie van het Institute of Policy
Studies in Washington. Samen onderhouden zij nauwe banden met de Cubaanse
dictator Fidel Castro en met opstandelingen over de wereld. Herfkens zal
voor het TNI een belangrijke informatiebron worden, niet alleen als
Kamerlid maar ook in haar tijd bij de Wereldbank. Vandaag de dag is het
TNI een van de belangrijkste denktanks achter de internationale acties van
de antiglobalisten.

De Pakistaan Eqbal Ahmad is de oprichter.

IEDEREEN IS WELKOM

In november 1973 komt Ahmad aan op Schiphol met een enkeltje-Nederland en
een Pakistaans paspoort op zak. Hij kiest Amsterdam als vestigingsplaats
vanwege de bereikbaarheid en tolerantie.
Het in Washington gevestigde Institute for Policy Studies heeft hem het mandaat gegeven om hier een Europese dependance op te zetten.
Een kapitaal pand in de Paulus Potterstraat staat klaar. Links Nederland krijgt er een denktank en actiecentrum bij, dat zal meehelpen om de Nederlandse maatschappij
drastisch te veranderen. Activisten uit de derde wereld zullen er in- en
uitlopen.

In NRC Handelsblad van 24 november 1973 maakt Ahmad meteen zijn plannen
duidelijk: "Ik vind dat er niets verandert voordat het kapitalistische
systeem omver geworpen is. Iedereen is welkom, communisten, trotskisten
etc". Hij is in de wolken "omdat zij bij het instituut allemaal zo zijn."
Voor Ahmad zijn China, Cuba en het voormalige Noord-Vietnam de krachten der
bevrijding.

Maar de Pakistaan komt niet alleen naar Nederland om banden te creëren
tussen linkse personen en groeperingen, maar ook vanwege de grote steun
vanuit Nederland aan de president van Chili, de communist Salvador Allende.
Zes weken voor Ahmads komst naar Nederland werd Allende door militaire
coupplegers vermoord; anno 1973 is Nederland dus de ideale uitvalsbasis om
de strijd van de gevluchte oppositie te ondersteunen.

Welke is Eqbal Ahmad eigenlijk?

Hij wordt in 1933 geboren in India, dat onder Brits bestuur staat. Pakistan
bestaat nog niet. Zijn vader is communist, die wordt vermoord door
familieleden die hun bestaan door hem zien bedreigd. Ahmad neemt de
politieke voorliefde van zijn vader over en komt daardoor in de problemen.
In 1947 vertrekt hij met zijn broers naar de nieuwe staat Pakistan. Maar de
vreugde is van korte duur. Hier wordt hij namelijk verdacht van banden met
een terroristische organisatie. De Pakistaanse regering vaardigt al snel
een arrestatiebevel tegen hem uit; het volgende regime eist zelfs de
doodstraf en vervolgens - weer een andere regering - is hij jarenlang
persona non grata.
Na een kort verblijf in de Verenigde Staten gaat hij in de jaren zestig
naar Algerije, waar hij zich aansluit bij de opstandelingen tegen de Franse
koloniale overheersing. Misschien ontmoet hij daar voor het eerst
Nederlandse communisten, die ook meestreden. Tijdens de vredesbesprekingen
in Parijs vertegenwoordigt hij Algerije.

Terug in de VS geeft hij les op de universiteiten van Princeton, Illinois
en Cornell. Na een provocerend college over de Zesdaagse Oorlog tussen
Israël en de Arabische staten wordt hij binnen zijn werkkring met de nek
aangekeken. Intussen voert hij actie tegen de Vietnamoorlog. In 1971 wordt
hij in staat van beschuldiging gesteld wegens het vermeende plan om Henry
Kissinger te ontvoeren.

Sinds de jaren zestig is Ahmad een van de belangrijkste beleidsmakers voor
de Palestijnse zaak. Hij schrijft anti-Israëlische artikelen en toont veel
sympathie voor extreme groeperingen als het Volks-front voor de Bevrijding
van Palestina (PLFP). Verschillende Nederlanders, onder wie
GroenLinks-senator Pormes, bezoeken de kampen van het PLFP of worden er
getraind. Ahmad is een goede bekende van PLO-leider Yasser Arafat en
Professor Edward Saïd. In 1976 legt Ahmad zijn functie als TNI-directeur
neer, maar hij blijft er een rol van betekenis spelen. Hij gaat terug naar
de VS, waar hij zich volledig stort op het Midden-Oostenconflict. In 1999
overlijdt Eqbal Ahmad in de Pakistaanse hoofdstad Islamabad.

Gretta Duisenberg leert Ahmad en Saïd kennen in de jaren zeventig en wordt
een goede vriendin van beiden. Ze moet goed op de hoogte zijn van hun
activiteiten. Zo is ze volgens betrouwbare bron aanwezig bij een door Saïd
voorgezeten seminar in Amsterdam in mei 1981, waarin werd getracht meer
erkenning voor de PLO te krijgen.

EEN 'EXPLOSIEVE' AKTENTAS
De tweede directeur van het TNI is Orlando Letelier, die onder Allende
(1970-1973) minister van Defensie en van Buitenlandse Zaken was in de
Chileense regering en ambassadeur van Chili in Washington. Letelier neemt
de TNI-directie in maart 1976 over van Ahmad. Door zijn komst komt Gretta
binnen de invloedsfeer van antiwesterse inlichtingendiensten: de KGB, de
Stasi en de Cubaanse DGI.

Een halfjaar na zijn aanstelling bereikt het Amsterdamse kantoor een
schokkend bericht uit Washington, waar Letelier op bezoek is bij de
moederstichting van het TNI: een in zijn auto aangebrachte bom had een eind
aan zijn leven gemaakt. Van 29 augustus tot 3 september was hij nog in
Amsterdam om er een TNI-vergadering bij te wonen. Daar werd heftig
gediscussieerd over alternatieve socialistische modellen tegen het groeiend
conservatisme in het Westen. Bijna drie weken later, op 21 september, vindt
Letelier de dood.
Vier dagen later houden sympathisanten een protestmars vanaf de Amerikaanse
ambassade naar de Chileense ambassade in Den Haag. De toenmalige
PvdA-burgemeester van Rotterdam, André van der Louw, loopt mee en houdt een
toespraak.

Wat was de achtergrond van deze moord? Na de militaire coup in Chili is
Letelier dé spreekbuis van de Chileense oppositie. Zijn aanstelling als
TNI-directeur in het tolerante en Allende-vriendelijke Nederland wordt door
het rechtse Chili onder generaal Pinochet en westerse inlichtingendiensten
als een enorm gevaar gezien. Want Letelier is ook nog eens geheimagent voor
Cuba. Het vermoeden is reeds geruime tijd aanwezig, maar wordt definitief
bevestigd als de politie van Washington uit de verwoeste auto Leteliers
aktetas te voorschijn haalt. Hier zitten documenten waaruit blijkt dat de
Chileen maandelijks een bedrag van duizend dollar uit Cuba ontvangt. De in
Havana woonachtige dochter van de vermoorde Salvador Allende, Beatrice, is
onder de codenaam "Tati" de financier vanuit Cuba. Ze is getrouwd met de
chef van de "afdeling Amerika" van de Cubaanse Communistische Partij. Het
"Amerika Departement" is onderdeel van de Cubaanse geheime dienst DGI.
In Nederland bestaan in deze periode dwarsverbanden tussen het TNI en de
DGI-mantelorganisatie Venceremos.

Het TNI is amper gestart met zijn activiteiten in Nederland of "Tati"
bezoekt in december 1973 Nederland als hoofd van de afdeling economische
zaken en fondswerving van de Chileense oppositie in ballingschap, dat is
gevestigd in Havana. Ze voert gesprekken met de top van de PvdA, Jan Pronk,
Chileense Vluchtelingen en de beruchte marxist Piet Reckman. Reckman
overhandigt haar een cheque van honderdduizend gulden voor steun aan de
oppositie in en buiten Chili. Wetenswaardig is dat leden van Venceremos,
een mantelorganisatie van de Cubaanse geheime dienst, zoals de Nederlandse
bestuursleden Dorien Baerends en Harold Suivas in mei 1975, regelmatig naar
Cuba gaan voor nadere instructies. Niet alleen ontmoeten zij daar
Palestijnse "scholieren", maar ook "Tati" Allende. PLO-leden zijn in die
tijd overigens regelmatige gasten van de Cubaanse overheid.

Uit Leteliers 'explosieve' aktetas blijkt ook dat hij contacten onderhoudt
met Russische en Oost-Duitse diplomaten in Washington en New York. De
Oost-Duitsers spelen een belangrijke rol in het netwerk van de Chileense
oppositie. Letelier heeft ook banden met de Wereldvredesraad, een
mantelorganisatie van de KGB.
In de maanden dat hij directeur van het TNI is knoopt de Chileen nauwe
banden met vakbondsleiders en belangrijke politici. Vooral de in deze
periode meeregerende PvdA heeft zijn aandacht: hij ontmoet Tweede-Kamerlid
Ter Beek (de -specialist buitenland binnen de fractie) en de minister van
Ontwikkelingssamenwerking Pronk. Die contacten leggen de TNI-activiteiten
door de jaren heen geen windeieren: miljoenen aan subsidies waren er goed
voor. Overigens een van Letelier's eerste wapenfeiten bij het TNI toen hij
aantrad was de start van het project "De Nieuwe Economische Orde" (NIO)6.
Een project waar we op terugkomen wanneer we de rol van Wim Duisenberg als
president van De Nederlandse Bank nader omschrijven.

PHILIP AGEE
Letelier is niet de enige Cubaanse agent die door het IPS/TNI wordt
opge-nomen en beschermd. Ook Philip Agee komt naar Amsterdam.
Agee heeft een twaalfjarige carrière in de Amerikaanse inlichtingendienst
CIA achter de rug als hij in 1969 ontslag moet nemen.
Oorzaken: drank, oneerbare voorstellen aan diplomatenvrouwen en een creatieve boekhouding.
Na zijn ontslag komt hij uit voor zijn communistische denkbeelden en
ontpopt zich tot een van de meest agressieve vijanden van de Verenigde
Staten. Hij biedt zijn diensten aan aan de Russische geheime dienst KGB
maar wordt aangenomen door de Cubaanse geheime dienst DGI.

Het regime van Castro nodigt Agee naar Cuba uit, waar het plan wordt
gelanceerd een boek over de CIA te publiceren. Na diverse bezoeken aan het
land steekt Agee zijn bewondering voor het Cubaanse systeem niet onder
stoelen of banken.

Omdat de grond hem in de VS te heet onder de voeten wordt, ontvlucht Agee
het land en gaat hij naar Groot-Brittannië. Hier wordt hij opgevangen door
Britse IPS/TNI-fellows. In Londen heeft hij regelmatig overleg met de
eerste secretaris van de Cubaanse ambassade, Humberto Torres Rodriquez, die
verantwoordelijk is voor de operaties van de Cubaanse geheime dienst in
Engeland. Tijdens zijn diverse reizen heeft Agee ook ontmoetingen met
Cubaanse agenten in Algiers, Spanje en Italië.

In 1975 verschijnt zijn in samenwerking met de KGB en de DGI voorbereide
boek: Inside the Company. C1A Diary. Deze memoires bevatten een
uitgebreid aanhangsel met daarin de namen van personen en organisaties die
met de CIA samenwerkten. Een van de personen die volgens Agee een
CIA-medewerker was, is Richard Welch. In december 1975 wordt diens naam in
een Atheense krant gepubliceerd en in verband met de CIA gebracht. Kort
daarop schieten twee onbekenden Welch voor zijn huis dood. Overigens heeft
Agee in zijn publicaties het advies gegeven zich van CIA-agenten te
ontdoen als deze niet werden uitgewezen?

Al snel zijn Agees bezigheden voor de Britse regering aanleiding om op 15
november 1976 een bevel tot uitwijzing tegen hem uit te vaardigen. Samen
met zijn Europese vrienden vecht hij het overheidsbesluit aan.
Tevergeefs:
na lange procedures moet hij in juni 1977 het land verlaten.
Inmiddels heeft het TNI in Amsterdam aangeboden om hem op te vangen. Bij monde van
TNI-directeur Bas-ker Vashee (zie verder meer over deze man) wordt hem een
beurs aangeboden ter voltooiing van zijn publicaties over de CIA. Op 3 juni
arriveert Agee in Amsterdam, alwaar hij geruime tijd woont in het
kantoorpand van het TNI. Volgens een artikel in Vrij Nederland biedt de
Anne Frank Stichting hem "humanitaire hulp" aan.

Al snel wordt Gretta een van Agees vertrouwelingen. Zijn beurs van het TNI
is geen vetpot, maar volgens bronnen uit de Amsterdamse onderwereld wordt
Agee af en toe wat toegestopt door een andere vriend van Gretta, de
Pakistaan Mushtaq Malik8.

Malik was midden jaren zeventig uitgegroeid tot de grootste Pakistaanse
drugleverancier in Nederland. Hij bezoekt Gretta regelmatig in haar woning
aan de Bernhard Zweerskade.

PvdA-leden die tegelijkertijd lid of sympathisant waren van het TNI, zorgen
ervoor dat Agee naar Nederland kan komen en hier mag blijven. Onder hen
bevinden zich Jan Pronk (op dat moment minister voor Ontwikkelingssamenwerking),
Relus ter Beek, Eveline Herfkens en Harry van den Bergh.
De oecumenische theo-loog Albert van den Heuvel draagt ook zijn steentje bij.
Van den Heuvel is een machtig man: hij is hoofd communicatie van de Wereldraad van Kerken, bestuurslid van de Nederlandse Hervormde Kerk, Vara- voorzitter en NOS-bestuursfunctionaris.
Het kabinet van Joop den Uyl (PvdA) geeft Agee een verblijfsvergunning voor de duur van drie
maanden, onder voorbehoud dat zijn activitei-ten geen schade aan de openbare orde en de betrekkingen met andere landen teweegbrengen.

De regering en de Nederlandse inlichtingendiensten hebben hun huiswerk
kennelijk niet gedaan of het kan ze gewoon niet schelen. Na drie maanden
begrijpen ze pas dat Agee zijn destructieve activiteiten net als in
Engeland gewoon voortzet. Enkele maanden later treden een nieuwe
regeringscoalitie en een nieuwe staatssecretaris van Justitie aan. Al snel,
op 25 januari 1978, krijgt Agee te horen dat zijn verblijfsvergunning niet
wordt verlengd.

Dan komen Agees handlangers in het geweer.
PvdA'er Harry van den Bergh werpt zich op als pleitbezorger voor Agee9. Juridisch wordt deze bijgestaan door de linkse advocaat mr. W.J. van Bennekom. Op 2 februari 1978 wordt een
speciaal debat in de Tweede Kamer geheel en al gewijd aan de dreigende uitwijzing van Agee. Maar ondanks felle pleidooien ten gunste van de Cubaanse agent houdt de nieuwe regering voet bij stuk. Toch wordt hij niet meteen het land uitgezet. Hij krijgt tijd om zijn zaakjes te regelen.

Door een slimmigheidje weet hij zijn nieuwe schuilplaats veilig te stellen.
Zonder veel ruchtbaarheid trouwt hij op 13 maart 1978 in Amsterdam met de
Amerikaanse zange-res Gysela Ingool, zijn derde vrouw. Dankzij dit
huwelijk kan Agee zich vestigen in Hamburg, waar Ingool een
ver-blijfsvergunning heeft. De getuigen bij het huwelijk zijn overigens
Gretta en Basker Vashee. Ook Gretta's nieuwe vriend Hans van Mierlo is
aanwezig.

Een paar maanden later presenteert Agee zijn tweede boek tijdens het elfde
communistische Wereldjeugdfestival in Havana. Vijf Nederlanders staan aan
zijn zijde: Hans Groenewegen (NCSV), Klaas Breunisse (Suriname Komitee),
Bert Ernste (Komitee Zuidelijk Afrika), Otto Meulenbeek (Vereniging
Dienstweigeraars) en Elwin Lissone (Demokratisch Jongerenfront). Het
Ministerie van CRM draagt 10.000 gulden aan de reis bij.

Ook Pronk is aanwezig, net als mevrouw Allende, de Zimbabwaanse
guerrillaleider Joshua Nkomo en PLO-leider Yasser Arafat. Met z'n allen
zitten ze met Fidel Castro op het erepodium.

Pronk is een belangrijk contact voor de Cubanen. Hij heeft als Minister van
Ontwikkelingssamenwerking niet alleen zorggedragen voor de financiering van
de Cubaanse mantelorganisatie Venceremos in Nederland, maar ook nog eens
tientallen miljoenen guldens aan ontwikkelingshulp aan Cuba verstrekt
.
Hij is op dat moment geen minister meer, maar kennelijk belangrijk genoeg
voor de Cubanen om hem uit nodigen. De conferentie vestigt niet alleen
sterk de aandacht op de Palestijnse zaak, ook vormt ze de basis voor een
project om de sterke westerse economie van binnenuit te verzwakken. Een oud
project van Pronk en zijn leermeester Jan Tinbergen wordt opgepoetst en als
nieuw links strijdmiddel gepresenteerd: de vestiging van een nieuwe
economische orde (NIO). Zoals reeds eerder vermeld lanceerde Letelier NIO
als een van TNI's belangrijkste projecten.

EEN TUSSENDOORTJE
Wijlen Letelier wordt in 1977 opgevolgd als TNI-directeur door Basker
Vashee, met wie Gretta het al snel goed kan vinden.
Zij hielp hem zelfs met zijn echtelijke problemen.

Vashee wordt geboren in 1944 in Rhodesië, het huidige Zimbabwe.
Zijn ouders komen uit India. Al op veertienjarige leeftijd wordt hij lid van de
marxistische guerrillabeweging ZAPU, die wordt gesteund door Castro en de
Russen.
Nadat ZAPU wordt verboden, gaat Vashee ondergronds en hij belandt
uiteindelijk in de gevangenis. In 1966 wordt hij het land uitgezet en
vlucht hij naar Engeland.
Na een aantal jaren in Londen te hebben gestudeerd, gaat hij werken voor
een zusterorganisatie van het TNI in die stad, het Counter-Information
Center (CIC). Intussen is Vashee ook de officiële vertegenwoordiger van
ZAPU en van het Patriottisch Front in Europa. Het Front is een
samenwerkingsverband tussen de twee Zimbabwaanse guerrillabewegingen, ZAPU
en ZANU. De leider van ZAPU, Joshua Nkomo, komt net als Vashee bij Gretta
thuis.

Vashee raakt al snel nauw bevriend met Philip Agee. Het is dan ook niet
vreemd dat hij als TNI-directeur aan Agee geld en onderdak biedt in zijn
kantoor in Amsterdam. In 1987 neemt hij wegens gezondheidsredenen ontslag,
maar hij blijft bij het TNI als Afrika-coördinator. Samen met Jan Pronk
geeft hij adviezen aan het TNI en wordt hij lid van het Advies College van
het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Verder geeft hij colleges op de
Vrije Universiteit in Amsterdam, is hij redactielid bij het blad van een
overkoepelende Europese NGO-organisatie in Brussel en is hij een van de
oprichters van de Associatie van Afrikaanse Professionals in Nederland.
Gezien zijn contacten is ruime subsidiëring voor zijn activiteiten geen
probleem.
Maar wat wellicht het interessants is: Vashee is medeoprichter en
bestuurslid van TNI-dochter Transnational Information Exchange, een
organisatie die actie voert tegen de banken. De contouren van Wim
Duisenberg verschijnen aan de horizon.

MENEER DE MINISTER
Voorjaar 1982 is er echter een andere man in het leven van Gretta.
Ze is op een feestje in de Amsterdamse woning van haar nieuwe liefde Van Mierlo.
Buiten staan BVD-agenten de autonummers van de gasten te noteren. De BVD
doet onderzoek naar het TNI. Op dat moment is Van Mierlo minister van
Defensie en verantwoordelijk voor de activiteiten van de
inlichtingendiensten in ons land.

De actie van de BVD en in samenhang daarmee de relatie tussen Gretta en Van
Mierlo haalt op 2 september 1982 de voorpagina van De Telegraaf. Naar
aanleiding van dit artikel worden Kamervragen gesteld en beleeft Van Mierlo
benauwde momenten.

Afgezien van Agees agressie werkzaamheden tegen alles wat maar naar
westerse inlichtingendiensten riekt, zijn er ook felle discussies binnen het TNI
over militarisme en ontwapening.
Vooral onderzoek naar de militaire strategieën van de NAVO en de VS en hun onderlinge relatie staan hoog op de TNI-agenda.
Dus met Gretta was de kat als ware op Van Mierlo's ministeriële spek gebonden.

Van Mierlo's contacten met het TNI-kringetje schijnen hem net als Gretta blijvend te hebben besmet met de Palestijnse zaak.
Dertien jaar later is hij Minister van Buitenlandse Zaken in Paars-II en zorgt hij voor grote
opschudding wanneer hij heimelijk contact heeft met Palestijnen in Oost-Jeruzalem. En dat terwijl de Israëlische regering al maandenlang probeert te voorkomen dat buitenlandse bewindslieden politieke besprekingen voeren met deze Palestijnse woordvoerders. Israël stelt zich namelijk op het standpunt dat alle overleg met de Palestijnen gevoerd dient te worden
in het door Arafat bestuurde gebied.

Een jaar later provoceert Van Mierlo de Israëli's opnieuw wanneer hij tijdens het breekbare vredesproces het Palestijnse Orient House in Jeruzalem bezoekt. Intussen groeit niet alleen de Nederlandse subsidiestroom naar de Palestijnse gebieden gestaag, maar ook de
anti-Israël sfeer in Nederland en de rest van Europa. Dit mondt uiteindelijk uit in de gewelddadige demonstratie waarin Gretta met de Palestijnse vlag voorop liep.

Overigens zit Van Mierlo anno 2002 in het comité van aanbeveling van de
Stichting Kifaia, die medische hulp biedt in de Gazastrook. Voorzitter Anja
Meulenbelt vertelde in NRC Handelsblad van 19 juni 20002: "Van
zelfmoordterroristen is meestal weinig over, maar we zouden hen zeker
helpen."

THE PRESIDENT
In 1973 - het jaar dat het TNI zich vestigt in Amsterdam wordt PvdA'er Wim
Duisenberg minister van Financiën in het rooms-rode kabinet-Den Uyl, wat
hij tot 1977 zal blijven. Tijdens zijn ministerschap doet hij veel moeite
voorzitter te worden van het Interim Comité van het Internationaal Monetair
Fonds (IMF). Zijn teleurstelling is groot wanneer dat niet lukt. Zijn
latere vrouw Gretta heeft een hekel aan het IMF, dat binnen het TNI
omstreden is. "Ik hou niet erg van het IMF," zei ze vlak na haar huwelijk
met Duisenberg in 1987, "maar als Wim naar Washington moet ga ik wél mee en
gedraag ik me."

In 1982 wordt Duisenberg directeur van De Nederlandse Bank. In het zelfde
jaar begint het TNI meer aandacht te schenken aan het internationaal
bankieren en de schulden van de Derde Wereld. Het project is een onderdeel
van het socialistische stokpaardje Nieuwe Internationale Orde (NIO).
TNI-medewerker én Venceremos-lid Jan Joost Theunissen coördineert
NIO-activiteiten en geeft er een cursus over.
Ook de kerk doet eraan mee, onder anderen bij monde van Marcos Arruda. Deze
is zowel TNI-lid als prominent lid van de Wereldraad van Kerken.

Theunissen is er als de kippen bij om in een interview Duisenbergs mening
te vragen over de internationale bankwereld. Dit gesprek verschijnt in 1984
in De prijs van de schuld, de internationale financiële crisis en de Derde
Wereld, een publicatie van PvdA-denktank, de Evert Vermeer Stichting.
Trots doet Duisenberg hierin uit de doeken dat hij naast directeur van De
Nederlandse Bank ook lid is van de directie van de Bank voor Internationale
Betalingen in Bazel. "Dat is een circuit van de centrale banken en in dat
kader opereert ook de Groep van Tien, de tien rijkste centrale banken, die
als een soort buffer achter het IMF staan. We zien elkaar iedere maand en
op operationeel terrein is er ook dagelijks contact," aldus Duisenberg. Het
TNI weet waar ze moet zijn.

Theunissen start ontelbare lezingen en informatieavonden over Derde
Wereldschulden voor allerhande organisaties. Hij trekt de aandacht in de
media door achtergrondinformatie te verstrekken of schrijft zelf artikelen.
Ook coördineert hij de Working group on International Finance. Via deze
werkgroep heeft het TNI zijn tentakels binnen bedrijven en instellingen.
Leden van deze groep werken voor de Nederlandse banken, het ministerie van
financiën, de ontwikkelingshulp, de media en de politiek.

Twee jaar later, in 1986, gebeurt er iets waardoor er grote vraagtekens
rijzen bij Duisenbergs integriteit.

Na de publicaties en Kamervragen over de affaire tussen Van Mierlo en
Gretta lijkt het wel of de relatie tussen hen snel bekoelt. Een kwestie van
tijd: hun relatie staat te veel in de schijnwerpers en Van Mierlo moet op
zijn tellen passen. Voor Gretta is het tijd om haar blik te verruimen.

De journalist Jan van Klinken schrijft over Gretta en TNI: "Voor Gretta was
het wederom zeer eenvoudig het nieuwe thema op het hoogste niveau aan te
kaarten want in 1986 leerde ze de baas van de Nederlandse Bank, Wim
Duisenberg, kennen. Of zij ook afspraken arrangeerde, is niet bekend maar
feit is wel dat een werkgroep van de Raad van Kerken, die overigens nauw
samenwerkte met het TNI, door Duisenberg werd ontvangen. Het gesprek ging
uiteraard over de schuldenlast van ontwikkelingslanden en de rol van de
banken.12"

Hoe komt dit gesprek tot stand?
Tijdens een studiedag in Den Bosch komen de kerkelijke takken van het
TNI-netwerk bij elkaar. De bijeenkomst gaat over de handel van
multinationale ondernemingen en zijn invloed in de Derde Wereld. Vooral de
rol van banken krijgt grote aandacht. De participanten van die dag willen
de banken dwingen om een ander beleid te gaan voeren ten aanzien van het
schuldenvraagstuk. Daarvoor wil men met onder andere de ABN, de AMRO-bank
en de RABO-bank in gesprek gaan.
Maar voor ze met de banken een ontmoeting organiseren, willen ze beslagen ten ijs komen. Volgens Josef Bergmans van de Nederlandse Missieraad "gaat het vandaag om zaken doen. Hoe kunnen we werken aan het opzetten van een structuur om gegevens in deze te
verzamelen.
Achtergrondinformatie (waaronder vertrouwelijke) is van belang." En waar kan men die het beste halen?
Daar hoeft men niet al te lang over te na te denken.
Vrienden genoeg, vooral binnen de PvdA.

Eveline Herfkens is een fel medestander en Jan Pronk is op dat moment naast zijn lidmaatschap van het TNI ook voorzitter van de adviesgroep voor Economische Zaken van de Wereldraad van Kerken (AGEM).
AGEM ondersteunt de acties voor hervormingen in het internationale
financiële systeem en geeft aanbevelingen aan de kerken hoe zij met geld,
beleggingen en dergelijke moeten omgaan en hoe men overheden kan
beïnvloeden. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het TNI een open deur
vindt bij PvdA-man Duisenberg.

Op officiële wijze stuurt een werkgroep van de Raad van Kerken in Nederland
op 15 december 1986 een brief aan? de president van De Nederlandse Bank NV,
Dr. W.F. Duisenberg.

Volgens het schrijven wil de werkgroep gesprekken aangaan met
vertegenwoordigers van de vier grote Nederlandse banken. Het leek de
werkgroep een goede gedachte om alvorens over te gaan tot deze gesprekken,
een gesprek als voorbereiding aan te vragen met iemand die bij uitstek een
goed zicht heeft op de rol van het Nederlandse bankwezen, de president van
De Nederlandse Bank.

Ter geruststelling benadrukken de ondertekenaars, Herman de Lange van de
Nederlandse Raad van Kerken en Greetje Witte-Rang van de stichting
Oecumenisch Studie en Actie Centrum voor Investeringen (OSACI) dat de
werkgroep niet van plan is een officieel verslag van deze bespreking te
maken en dat te publiceren.

Klinkt goed, maar toch is er een vuiltje in de lucht. In een andere tekst
van Greetje Witte-Rang klinkt de ware bedoeling. "Kunnen we dan niet meer
dan, zoals Brecht zegt, verraders worden en de geheimen van de machthebbers
die we als middenklassers hebben leren kennen, verraden aan de
slachtoffers, die de eigenlijke actoren zijn?" aldus Witte-Rang die anno
2002 staflid is van het 'kerkelijke' OIKOS, een belangrijke beleidsmaker in
het alternatieve bankcircuit en in de internationale acties tegen het
gevestigde internationale bankwezen.

Op 5 februari 1987 vindt het gesprek plaats in het kantoor van De
Nederlandse Bank in Amsterdam. Aanwezig zijn twee overheidsfunctionarissen:
bankpresident Duisenberg en directeur buitenland A. Szasz. De werkgroep
wordt vertegenwoordigd door De Lange, professor B. Goudzwaard, Chr. Wisman,
Nico Roozen, A. Hoelen en Witte-Rang. Volgens een verslag van die
bijeenkomst overhandigt Duisenberg De Lange een map met gegevens over de
schuldenkwestie. Tevens wordt er onmiddellijk afgesproken dat de werkgroep
wel in de verslaglegging zal vermelden dat met Duisenberg is gesproken,
maar geen enkel gedeelte van de inhoud van het gesprek naar buiten zal
brengen.

Die Duisenberg. Je zou niet alleen verwachten dat hij iets afstandelijker
had gereageerd op de brief, maar zeker zijn integriteit zou bewaren en
daardoor niet hoefde te vragen om geen inhoudelijke verslaglegging te doen
van het door hem gegeven onderhoud. Over de inhoud van de door hem
overhandigde map met gegevens aan De Lange zijn tot nu toe geen gegevens
bekend. Maar dat hoeft ook niet. Feit blijft dat uit het verslag van die
bijeenkomst blijkt dat een ambtenaar in functie geheime gesprekken houdt
met linkse activisten.
In datzelfde jaar 1987 trouwt hij met TNI-Gretta.

En de banken? Het TNI-netwerk voert de druk op. Zo is er volgens Josef
Bergmans van de Nederlandse Missieraad een pittig gesprek geweest met de
NMB-Bank over 'tweedehandsschulden ', waarin het netwerk de bank door het
stof deed kruipen.

Volgens het netwerk heeft de actie tegen de banken eerst een elitair
karakter, maar wordt deze verbreed als deze aanpak geen succes heeft. Wat
wordt verstaan onder "verbreed"?

De antibanken-activisten schrijven boze brieven. Veel van deze brieven zijn
vooraf opgestelde modelbrieven, die zogenaamd verontruste cliënten alleen
nog hoeven te ondertekenen. Ook voeren de activisten harde acties , zoals
verstoring van aandeelhoudersvergaderingen en het ingooien van ruiten.

En Gretta's man? Deze wordt in mei 1998 benoemd tot eerste president van de
Europese Centrale Bank (ECB).
Alles verloopt gladjes, totdat hij in oktober 2000 een interview geeft aan het Britse Dagblad The Times.
In die periode staat de euro onder druk en de ECB heeft een aantal malen
ingegrepen. Duisenberg wordt geïnterviewd op de dag dat in Ramallah twee
Israëlische soldaten worden gelyncht. De bankdirecteur laat doorschemeren
dat er voorlopig geen nieuwe interventie van de ECB komt om de koersdaling
van de euro te stoppen. Na deze uitspraak duikt de euro naar een
tussentijds dieptepunt. Zijn uitspraak wordt hem in hoge mate door Europese
leiders kwalijk genomen.
In welke context hij deze uitspraak doet is niet bekend. Het is niet
ondenkbaar dat Duisenberg sprak onder invloed van Gretta. Mogelijk
adviseerde zij hem in de trend van: "Wim, laat die euro maar duikelen, dan
wordt de Europese Unie wel gedwongen om in te grijpen in het
Midden-Oosten." Want Gretta is ontevreden over de manier waarop Nederland
en Europa omgaan met wat de Israëlische regering uitspookt in de Palestijnse steden.

Dat Gretta zich altijd al met politiek heeft bemoeid, blijkt uit een
uitspraak van de schrijver Harry Mulisch in de Volkskrant, die Gretta
kent sinds het einde van de jaren zeventig. Volgens datzelfde artikel in de
Volkskrant is haar invloed op Duisenberg groot. En als het zo uitkomt,
deinst ze er niet voor terug zich met de carrièreperikelen van haar man te
bemoeien. Milo Anstadt van Een Ander Joods Geluid, zei: "Gretta heeft
behoefte om van zich te doen spreken. Ze blijft niet braaf op de
achtergrond."

Intussen zijn het TNI en de kerkelijke actiegroepen de belangrijkste
denktanks van het schuldenproject dat is uitgegroeid tot het huidige
antiglobalistennetwerk. De acties van toen zijn het startpunt van de
hedendaagse rellen in Seatlle, Praag en Genua. De Wereldbank, het IMF, de
G8 worden stuk voor stuk gesaboteerd en geïntimideerd door Gretta's
vriendenkring.

GESUBSIDIEERDE SABOTAGE
De PvdA, GroenLinks, SP en overheidsfunctionarissen nemen deel aan de door
het TNI georganiseerde bijeenkomsten. Voorbeelden zijn Jan Brussee,
verantwoordelijk voor de Europese Investeringsbank bij het ministerie van
Financiën- internationale afdeling, Paul Wind van de Wereldbank en Bert van
Selm van het IMF Interim Committee.

Tijdens de verkiezingen van 15 mei 2002 heeft de kiezer overduidelijk laten
blijken dat men dit soort ondoorzichtige machtsstructuren zat is. Een
nieuwe regering van CDA, VVD en LPF staat in de startblokken. Zij heeft
niet alleen een enorme klus te klaren maar moet ook rekening houden met een
ondergrondse campagne.

Links kan haar verkiezingsnederlaag maar moeilijk verwerken en is bang dat
haar gesubsidieerde netwerk door het nieuwe kabinet aan banden wordt
gelegd. Samen met onder andere het TNI-netwerk bereidt men sabotage van het
nieuwe regeringsbeleid voor.

Net voordat deze nieuwsbrief naar de drukker gaat, zit ik (op zaterdag 29
juni) in een overvolle Rode Hoed in Amsterdam. Het linkse vergadercentrum
bij uitstek. Een voormalige kerk. Het orgel en de preekstoel staan er nog.
Maar voor de rest is het het ultieme voorbeeld van wat de vermoorde
politicus Pim Fortuyn bedoelde met zijn uitspraak "de linkse kerk."

Onder de noemer Keer het tij, discussiëren meer dan dertig gesubsidieerde
organisaties, waaronder het TNI, over hoe ze zich kunnen mobiliseren tegen
het nieuwe kabinet. GroenLinks, SP, de Jonge Socialisten en de vakbeweging
FNV benadrukken hun medewerking om zoveel mogelijk mensen op de been te
brengen. Behalve infiltreren binnen de regeringspartijen wijst men op
belangrijke medestanders tegen de nieuwe regering zoals gemeenten en
provincies.

Dit was te verwachten.
Maar wat het meeste zorgen baart zijn de opmerkingen over invloedrijke medestanders binnen het CDA die deel uitmaken van het linkse netwerk. Zij kunnen gaan functioneren als een splijtzwam binnen hun partij c.q. de nieuwe regering. Daarbij speelt hun innige verstrengeling
met de zogenaamde christelijke Medefinancieringsorganisaties, NGO's waaronder Pax Christi, IKV, OIKOS (het voormalige OSACI), de Nederlandse
Raad van Kerken en het CNV een belangrijke rol.

Wil de nieuwe regering een kans krijgen om haar huidige plannen te
verwezenlijken -en aan de wens van de kiezer tegemoet te komen- dan is het
van eminent belang dat er een drastische beperking plaatsvindt en in
sommige gevallen de intrekking van al die royale subsidieregelingen voor
deze organisaties.

Het is niet de verantwoordelijkheid van de huidige CDA/LPF/VVD-coalitie om
de rijkelijk gesubsidieerde arbeidsplaatsen van de PvdA-, GroenLinks- en
SP-achterban te financieren.

Daarnaast dient overheidspersoneel niet alleen gescreend te worden op
betrokkenheid bij buitenparlementaire activiteiten maar indien nodig tevens
van deze posten te worden verwijderd.
Te beginnen bij de president van de Europese Bank, Wim Duisenberg.